లింగ (ఇష్టలింగము)

అష్టావరణములందు అత్యంత వైశిష్ఠపూర్ణమైన లాంఛనమనగా ఇష్టలింగము. నిరాకారుడైన దేవుని మనుష్యుల, ప్రాణుల ఆకారమునందు కల్పింపక విశ్వముయొక్క ఆకారమునందు రూపించి ఇష్టలింగముగచేసి ఇచ్చిన మహాగురువులు బసవణ్ణగారు జగత్తునందు ఏ ఇతర ధర్మములందునూ లేని, దేవుని విశ్వాకారమునందు తాత్వికముగ రూపింపచేసి పూజించునట్టి గొప్పతనమును ఇందు చూడవచ్చును. నిరాకారమును సాకారరూపముల మూలకముగ గ్రహించునట్టి పద్ధతి ఆధ్యాత్మికముగనూ వ్యావహారికముగనూ ప్రపంచమునకలదు. నిరాకారమైన కాలమును తెలిసికొనుటకు సాకారమైన గడియారము సాధనమగునట్లు నిరాకార పరమాత్మను తెలిసికొనుటకు ఇష్టలింగము సాకార చిహ్నము. ఇది ఏ ఒక్క వ్యక్తియొక్క మూర్తికాదు. ప్రాణియొక్క మూర్తియూకాదు. గుడియందలి లింగమువలె పౌరాణిక శివుని సంకేతపరచునదియూ కాదు. జగత్తంతయూ నిండుకొనియున్న పరమాత్మయొక్క శరీరమైన బ్రహ్మాండము గోళాకారమునందుటవలన ఆకారమునందు రూపింపచేసికొన్న గురుతు. దీనికి సామాజిక, యోగిక, ఆధ్యాత్మికతల అర్థవ్యాప్తియున్నది. ఇది ఎక్కువ తక్కువలను సూతకమును పోగొట్టునట్టి సాధనము. బ్రాహ్మణుడు. లింగధారకుడైనచో తాను మేలివాడు అను గొప్పతనమును అంత్యజుడు లింగధారకుడైనచో తాను తక్కువవాడను హీనభావనమును విడిచి పెట్టవలసియుండును. అప్పుడు ఇద్దరియందును సమానత స్థాపితమగుచున్నది.

ఇష్టలింగమునకు నల్లని కాంతియుక్తమైన వస్త్రకవచము వుండుకారణమున అది దృష్టియొగము లేక , త్రాటకయొగమందు సహాయక సాధనమగును. కంటనలుపు వస్త్రపు నలుపు పరస్పరము ఆకర్పింపగ వెంటనే చిత్తఏకాగ్రతయొక్క అనుభవమగును.

ఆధ్యాత్మికముగ ఇది భవసాగరమును దాటించుపడవవంటిది. ఆవుపొదుగునదుండు పాలయందు నేయియుండుట సత్యాంశము. ఒకవేళ ఆవు క్రింద పడి దెబ్బ తగిలినచో వేడి నీతిని రుద్దుడు అని వైద్యుడు చెప్పును. అప్పుడు పాదువునందు పాలున్నది, పాలయందు నెయ్యియున్నది అని జపము చేసిన నొప్పి పోదు. లోపలనున్న పాలును బయటికి తీసి సంస్కరించి నేతిని తయారుచేసి రుద్దిననే కదా నొప్పి మాయమగును. ఆ విధముగ మానవుని లోపలనుండు ఆత్మచైతన్యము నేరుగా భవమును పోగొట నేరదు. దీనిని తెలిసికొన్న శ్రీగురువు అంతరంగములోని ఆత్మచైతన్యమును సులభముగ బయటకి తీసి ఉద్భవలింగముగ రూపింప చేసి బ్రహ్మాండ గతమైన మహా చైతన్యమును గోళాకారపు చిహ్నముగ రూపించి రెండింటిని అభిన్నముగ చేసి శిష్యునకు ధారణ చేయును. ఈ కరస్థలమునందలి జ్యోతి జ్ఞాన చిహ్నము మరల అంతరంగమును ప్రవేశించి కాయమునే కైలాసముగచేసి పవిత్రము చేయును. (బ. ష హ.వ 1360)

అట్లే శ్రీ షణ్ముఖస్వాములు “ఇష్టలింగము" తనకంటే భిన్నమైన వస్తువుయొక్క మూర్తిపూజకాదు. జీవాత్మ పరమాత్మలను ఏకము చేసి పూజించునట్టి అహంగ్రోపాసనేన అని చెప్పుదురు.

ఎన్న కరస్థలద మధ్యదల్లి పరమ నిరంజనద
కురుహుతోరిద, ఆ కురుహిన మధ్యదల్లి
అరుహిన కళేయ తోరిద;
ఆ కళెయ మధ్యదల్లి మహాజ్ఞానద బెళగ తోరిద
ఆ బెళగిన నిలువిళగె ఎన్న తోరిద
ఎన్నోళగె తన్న తోరిద. తన్నొళగె ఎన్ననింబిట్టుకొండ
మహాగురువిగే నమోనమొ ఎనుతిర్పెనయ్యా అఖండేశ్వరా!

కొందరు ఇష్టలింగ పూజనుకూడ స్థావరలింగ పూజయని అందురు. కాని శరణులు దీనిని ఒప్పుకొనరు.

పరబొమ్మవే శరణన శిరసరమనెయింద కరదరమనేగే
గురుకృపెయింద లింగమూర్తియాగి బిజయంగైదిర్పుదు కండా!
అదు. కారణ శరణంగేయూ లింగక్కెయూ భేదా
భేద సంబంధవిప్పుదు కండా!
ఈ గొత్తనరియదే యుక్తిగెట మనుజరు
లింగవు కైలాసద శివన కురుహాదుదరింద పూజ్యనెంబరు;
శరణను మనుజనాదుదరింద అవను పూజకనెంబరు
ఇంతి కేవల భేదసంబంధవ కల్పిసువ భవభారిగళు.
శివాద్వైతక్కె దూరవాగిప్పరు కండా
అరెయరివిన నరజీవిగళు శరణర సామరస్యకే
హోరగాగిర్పరు కండా
కూడల చన్నసంగమదేవా (ఐ.ఐ.వ 1176)

లింగవంతులు ధరించి పూజించు ఇష్టలింగము పౌరాణిక శివుని ప్రతీకముకాదు. “శిరదరమనేయల్లి నెలేసిరువ పరబొమ్మద ప్రతీక” అనునది శరణుల వాణి.

ఇటు అత్యున్నతమైన తత్త్యముగల ఇష్టలింగమును ప్రతియొక అనుయాయియూ తప్పక ధరింపవలెను. ఎందుకనగా దేవునికి అర్పింపక అతడు ఏమియూ తినరాదు. జగత్తంతయూ దైవీవరము. దానిని ఉదారముగ దానముగ దేవుడు మనకు ఇచ్చియుండగ అతనికి కృతజ్ఞత చూపక భోగించుట కృతఘ్న కార్యము. కావున ప్రతియొకదానిని మనము అనుభవించుటకు ముందే దానిని సాంకేతికముగ దేవునికి అర్పించి స్వీకరింపవలెను. ఇట్లు అర్పించు కార్యమే పూజ. దీని అంగముగ నిత్యలింగార్చన చేసి దినమున మొదటి ప్రసాదముగ ఇష్టలింగ తీర్థమును, ఇష్టలింగ ప్రసాదమును స్వీకరించి జీవనమునకు దివ్యతను తెచ్చుకొనవలెను.

అంగముపైగల లింగమునవచ్చు సుఖమెవ్వరికి నివేదింతు ?
భక్తిపథమునకుచెల్లదు కాన లింగమును విడరాదు;
శరణుపథమునకు చెల్లదు కాన వీడరాదు -
సంగని విడిచి మింగిన యెంగిలి మంగలమై పోవురా! (బ.షవ.732)

దీనిని తెలిసికొని నిత్యలింగార్చనను చేయువాడే లింగాయతుడు, సర్వులు లింగార్చనను చేయవలెనన్నవారు తమ తమ ఇష్టలింగములను ధరించియేయుండవలెను కదా? ధర్మాచరణములు శిథిలమైనప్పుడు జనులు లింగధారణముయొక్క మహత్యమును తెలియక ధరించుటను విడిచిపెట్టుదురు. ఏమో అంతటి ప్రసంగము కలిగినప్పుడు భార్య-భర్త-బిడ్డలు పరస్పరము మార్చుకొని పూజింతురు. గురువు చిత్కళను నింపియిచ్చిన వస్తువును శరీరమునుండి తీసివైచి వేర్వేరు జనులు అట్లు పూజింపరాదు. దానిని చన్నబసవణ్ణగారు ఇట్లు విమర్శించుచున్నారు.

సతియ కైయ్యల్లి కొట్టుదు ప్రాణలింగవల్ల ;
సుతన కైయ్యల్లి కొట్టుదు ప్రాణలింగవల్ల ;
అలసి నాగవత్తిగెయలిరిసిదుదు ప్రాణలింగవల్ల
తనుసోంకి వజ్రలేపదంతిరబేకు "
మనదల్లి కరదల్లి కోట్ట ప్రాణలింగ హింగిదడె
అవనందే ప్రతగేడి, కూడల చన్నసంగమదేవా (చ.బ.వ 854)

గురువొసంగిన ఇష్టలింగమును తొలగించిన దానియందలి చిత్ఖళ పతనమగును. గురుకారుణ్యము ఇష్టలింగమందు ప్రసరించి ఎల్లగాలము, - శిష్యుని రక్షించును. కావున ప్రతియొక్కడు దానిని ధరించి పూజింపవలెను.

ఒమ్మె నెలదల్లి బిత్తిద బీజవ కిత్తి కిత్తి
మత్తే బిత్తుత్త హోదరే
ఆ బిజ మొళెతు కళేయేరి బెళెదు
బెళసన్నీవ పరియంతో, మరుళు మానవా!
గురువిత్త లింగవ తొరెతోరెదు మరళి
మరళి ధరిసిదడే ఆ ఇష్టలింగవు అనిష్టవ
కళెదు ఇషార్థవనీవ పరియిన్నెంతో!
ఇదు కారణ, కూడల చెన్నసంగయ్యనల్లి ముక్తియనరసువోడె
అంగదల్లి హెరెపొంగదె లింగవ ధరిసబేకు. (చ.బ,వ. 138)