ఆకులు రాలిన చెట్టు నుండి నీడను వెదకలేము
కొడిగట్టిన దీపంలో కాంతిని వెతుకలేము
గుర్తు మాసిన మూర్తిలో రూపాన్ని వెతుకలేము
శబ్దమణగి నిశ్యబ్దమైన బసవన్నలో శబ్దాన్ని వెతుకలేము
సంగయ్యలో కాయంలేని కరుణినయ్యాను నేను /1317 [1]
నీలమ్మ, నీలగంగాబికె: ఈమె బసవేశ్వరుని భార్య, సిద్ధరాజుగారి కూతురు. బిజ్జళుని పెంపుడు చెల్లేలు. ఈమెకు బాలసంగయ్య అను పేరిట కొడుకుండేవాడనీ, కానీ చిన్నప్పుడే తీరిపోయాడనీ తెలియవస్తున్నది. విచార పత్నిగా తనను పిల్చుకొన్న ఈమె బసవన్నగారి జీవితంలో ప్రముఖపాత్రనే పోషించింది. కల్యాణక్రాంతి జరిగినపిదప బసవన్నగార్ని కలుసుకోబోతూ, అయన ఐక్యవార్తవిని కూడల సంగమానికి సమీపంలోగల తంగడిగి గ్రామంలో ఐక్యమైనదని అక్కడవున్న ఆమె సమాధి చెబుతోంది. కాలం క్రీ.శ. 1160.
నీలమ్మ అధిక సంఖ్యలో వచనరచన చేసింది. అంకిత నామం ’సంగయ్య’ ఇప్పడికి 288 వచనాలు లభించాయి. హెచ్చుగా బసవస్తుతి, వియోగభాద ప్రకటితమైనాయి.
బాగుకు కోపించకు
ఓగుకు వెంటపడకు
ఆహా మనసా, నిన్ను నీవు సమాధానించుకో
బాగు నీవశం, కాదు, ఓగు నీ ఇచ్ఛకాదు
భోగాది భోగాన్ని సంగయ్య ఆధీనంలోవే కదా! / 1316
పార్వతిదేవి రూపాన్ని చూచి పరశివుని సంగం నిస్సంగమై
తల్లి కుమారుని అంగం నుండి తనువునష్టమై నిరాభార రూపనొంది
బసవన్న అనుభవం వల్ల వివరాన్ని తెలిసి
విచారపత్నినయ్యా సంగయ్యా / 1318
[1]
Reference:
గ్రంథ ఋణం: వచనము (శరణుల వచన సంకలనం), కన్నడమూలం: డా||యం.యం. కల్బుర్గి, తెలుగు అనువాద
సంపాదకుడు: గుత్తి (జోలదరాశి) చంద్రశేఖరరెడ్డి, ప్రకాశకులు: బసవసమితి, బసవభవనం, బసవేశ్వర
సర్కిల్, బెంగళూరు-560001. ఐఎస్‍బిఎన్:978-93-81457-05-4. 2012.
[1] Number indicates at the end of each Vachana is from the book "Vachanamu",
ISBN:978-93-81457-05-4, Edited in Kannada by Dr. M. M. Kalaburgi, Telugu translation:
G. Chandrasekhara Reddy. Pub: Basava Samiti Bangalore-2012.
*
