ಲಿಂಗಾಯತ ಎಂದರೇನು?

ಲಿಂಗಾಯತ ಪದವು ಎರಡು ಪದಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. "ಲಿಂಗ" + "ಆಯತ" = "ಲಿಂಗಾಯತ" ಅಂದರೆ, ಲಿಂಗ (ಇಷ್ಟಲಿಂಗ) ವನ್ನು ಯಾರು ಗುರುವಿನ ದೀಕ್ಷೆ ಮುಖಾಂತರ ಆಯತ (ಧರಿಸಿಕೊಳ್ಳು) ಮಾಡುವರೋ ಅವರು ಲಿಂಗಾಯತ.

ಲಿಂಗಾಯತವು ಒಂದು ಧರ್ಮ, ಜಾತಿಯಲ್ಲ.

ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಮಾನವರನ್ನ ಮೇಲು ಕೇಳೆಂದು ವಿಭಜನೆ ಮಾಡುವುದು ಜಾತಿ; ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಎಲ್ಲರು ಸಮಾನರು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿ ಯಾವ ಜಾತಿ, ವರ್ಗ, ವರ್ಣ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಆಸಕ್ತಿ ಇದ್ದವರೆಲ್ಲರೂ ದೀಕ್ಷಾ ಸಂಸ್ಕಾರ ಪಡೆಯಲು ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಧರ್ಮ. ಈ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಕಾರ ದಿಂದ, ವ್ಯಕ್ತಿ ಯು ಸಾಧಿಸಿದ ನಿಲುವಿನಿಂದ ಅವನು ಶ್ರೇಷ್ಠ, ಕನಿಷ್ಠನಾಗುವುನು ಎನ್ನುವುದು ಧರ್ಮ. ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮವು ಜನನ ದಿಂದ ಯಾರನ್ನೂ ಮೇಲು ಕೀಳೆಂದು ಅಳೆಯದೆ 'ಹೊಲೆ ಗಂಡಲ್ಲದೆ ಪಿಂಡದ ನೆಲೆಗೆ ಅಶ್ರಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸಾರಿ; 'ಮರೆತವನು ಮಾನವ, ಅರಿತವನು ಶರಣ' ಎಂದು ಬೋದಿಸುವುದು, ಮರೆತ ಮಾನವನು ಅರಿತ ಶರಣ ನಾಗಲಿಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗುವ ದೀಕ್ಷಾಸಸ್ಕಾರವನ್ನು, ಪೂಜೆಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ನೀಡುವುದು, ಆದಕಾರಣ ಇದು ಧರ್ಮ.

ಬೌದ್ಧ, ಜೈನ, ಕ್ರಿಸ್ಥ, ಇಸ್ಲಾಂ, ಸಿಖ್ಖ್ ಧರ್ಮದಂತೆ, "ಲಿಂಗಾಯತ" ಎಂಬುದು ಒಂದು ಧರ್ಮವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಸ್ಯೆದ್ದಾಂತಿಕ ಘಟನೆಯು ಧರ್ಮ ಎನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಏಕಾದಶ ಲಕ್ಷಣಗಳಿರಬೇಕು. ಅವಾವೆಂದರೆ ಜೀವ, ಜಗತ್ತು, ಈಶ್ವರ ರ ಸಂಭಂದವನ್ನು ವಿವೇಚಿಸುವ ಸಿದ್ದಾಂತ; ಈ ಸಿದ್ದಾಂತವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಅಂದು ಸಾಧನೆ. ಸಾಧನೆಯಿಂದ ಸಿದ್ದಾಂತವನ್ನು ಸಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಂಡುದನ್ನು ಹೇಳುವ ಅನುಭಾವ ಪೂರ್ಣ ದರ್ಶನ, ಈ ತತ್ವ ದ ಅನುಯಯಿಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಹಂಬಲಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಇಂಬಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ದೀಕ್ಷಾ ಸಂಸ್ಕಾರ, ಈ ಸಮಾಜದ ಅನುಯಾಯಿದವನು ತನ್ನ ಸಮಾಜದೊಡನೆ ಮತ್ತು ಅನ್ಯ ಸಮಾಜದೊಡನೆ ಯಾವ ತತ್ವದ ಅನುಯಾಯಿಯದವನು ತನ್ನ ಸಮಾಜದೊಡನೆ ಮತ್ತು ಅನ್ಯ ಸಮಾಜದೊಡನೆ ಯಾವ ತತ್ವದ ಆಧಾರದಮೇಲೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಬಾಳಬೇಕೆಂಬ ಸಮಾಜ ಶಾಸ್ತ್ರ. , ಮಾನವರು ಯಾವ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಪರರಿಗೆ ಹಿತವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಬಹುದು; ಅವರ ವ್ಯವಹಾರ ಗಳು ಹೇಗಿರಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುವ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಮಾಜ-ರಾಷ್ಟ್ರದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಆರ್ಥಿಕಾಭಿವೃದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಭಾಗವಹಿಸಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುವ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ; ಅನ್ಯ ಸಮಾಜದ ಆಚರಣೆಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನವಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ; ಈ ಎಲ್ಲಾ ತತ್ವ ಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಒಂದು ಪರಂಪರೆ; ಇವೆಲ್ಲವು ಗಳನ್ನೂ ವಿವೇಚನೆ ಮಾಡುವ ಸಾಹಿತ್ಯ; ಇಂಥ ಹಲವಾರು ತತ್ವಗಳುಳ್ಳ ಒಂದು ಪಥವನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟ ಧರ್ಮಗುರು. ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಲಕ್ಷಣಗಳು ಇದ್ದಾಗ ಮಾತ್ರವೇ ಅದು ಧರ್ಮ; ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಅದು ಜಾತಿ, ಅಥವಾ ಮತ,

ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿ ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವ್ಯೆತ ವೆಂಬ ದರ್ಶನ ವುಂಟು, ಲಿಂಗ ಧೀಕ್ಷೆ ಎಂಬ ಧರ್ಮ ಸಂಸ್ಕಾರವುಂಟು, ಅಪ್ರಾಕೃತ ಅಥವಾ ಅತಿವರ್ಣಾಶ್ರಮ ಸಮಾಜ ಶಾಸ್ತ್ರ, ಮಾನವೀಯ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರ ವುಂಟು, ಕಾಯಕವೇ ಕ್ಯೆಲಾಸ, ದಸೋಹವೇ ದೇವಧಾಮ ಎಂಬ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರವುಂಟು, ಅನ್ಯ ಸಮಾಜಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನವಾದ ಶರಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಯುಂಟು ; ಮಂತ್ರ ಪುರುಷ ಬಸವಣ್ಣ ನವರೇ ಆದಿಯಾಗಿ ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ಅವ್ಯಾಹತವಾಗಿ ಹರಿದು ಬಂದ ಶರಣ ಪರಂಪರೆ ಯುಂಟು; ಇವೆಲ್ಲವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ವಿವೇಚನಾತ್ಮಕ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಕತೃವಾದ ಬಸವಣ್ಣನವರೆಂಬ ಧರ್ಮ ಗುರುವುಂಟು. ಆದುದರಿಂದ ಲಿಂಗಾಯತವು ಕುರುಬ, ಹರಿಜನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ. ರೆಡ್ಡಿ. ಒಕ್ಕಲಿಗ ಇತ್ಯಾದಿ ಗಳಂತೆ ಜಾತಿಯಾಗದೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಧರ್ಮವಾಗಿದೆ. ಜಾತಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಧರ್ಮವಂತ ನಾಗಲು ಬರುವುದು; ಧರ್ಮವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಕುರುಬ ಜಾತಿಯವನಾಗಲು ಬಾರದು, ಏಕೆಂದರೆ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಬರುವುದು ಜಾತಿ ; ಸಂಸ್ಕಾರದಿಂದ ಬರುವುದು ಧರ್ಮ. ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮವು ಸಂಸ್ಕಾರ ದಿಂದ ಬರುವುದು.

ಧಾರ್ಮಿಕ ಲಾಂಛನಗಳು | ಅಷ್ಟ ಆವರಣಗಳು

೧. ಗುರು - ಆದಿಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರು
೨. ಲಿಂಗ- ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಲಿಂಗದೇವನ ಕುರುಹಾದ ಇಷ್ಟಲಿಂಗ
೩. ಜಂಗಮ - ಬಸವ ಪರಂಪರೆಯ ಲಿಂಗಾಂಗ ಯೋಗಿಗಳು / ಶರಣರು
ಇವು ಮೂರೂ ಪೂಜಾರ್ಹ ವಸ್ತುಗಳು.

೪. ವಿಭೂತಿ - ದೇವನ ಚಿದ್ಬೆಳಗಿನ ಸಂಕೇತವಾದ ಭಸ್ಮ
೫. ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ- ಸಮ್ಯಕ್ ದೃಷ್ಟಿಯ ಸಂಕೇತವಾದ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ
೬. ದೇವಮಂತ್ರ : ಓಂ ಲಿಂಗಾಯ ನಮಃ ; ಗುರು ಮಂತ್ರ - ಓಂ ಶ್ರೀ ಗುರು ಬಸವ ಲಿಂಗಾಯ ನಮಃ
ಇವು ಮೂರು ಪೂಜೆಯ ಸಾಧನಗಳು

೭. ಕರುಣೋದಕ ಗುರು - ಲಿಂಗ - ಜಂಗಮರು ಕರುಣಿಸುವ ಪವಿತ್ರ ಜಲ
೮. ಕರುಣ ಪ್ರಸಾದ - ಗುರು - ಲಿಂಗ - ಜಂಗಮರು ಕರುಣಿಸುವ ಪವಿತ್ರ ಪ್ರಸಾದ

ಇವು ಎರಡೂ ಗುರುಲಿಂಗಜಂಗಮ ಎಂಬ ಪೂಜಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ವಿಭೂತಿ - ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ - ಮಂತ್ರಗಳಿಂದ ಉಪಾಸಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ದೊರಕುವ ದೇವನ ಕರುಣೆಯ ಸಂಕೇತವಾದ ಪ್ರತಿಫಲಗಳು.

ಷಡಾಚಾರಗಳು - ಸಾಮಾಜಿಕ / ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ

೧. ಬಸವಾಚಾರ : ಕಾರಣಿಕ ಪುರುಷರಾದ, ಪೂರ್ಣಾವತಾರಿ ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನು ಧರ್ಮಗುರು, ಆದಿ ಪ್ರಮಥರೆಂದು ನಂಬಿ ಏಕಗುರು ನಿಷ್ಠೆ ಹೊಂದುವುದು.

೨. ಲಿಂಗಾಚಾರ : ಧರ್ಮ ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಂತೆ ದೇವರು ಒಬ್ಬ ಎಂದು ದೃಢವಾಗಿ ನಂಬಿ, ಅವರು ರೂಪಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಧರಿಸಿ, ಅದರ ಮೂಲಕವೇ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವುದು. ಅನ್ಯದೈವ ಉಪಾಸನೆ ತೊರೆಯುವುದು.

೩. ಸದಾಚಾರ : ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ತರಲೋಸುಗ ವಿಶ್ವಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಬೋಧಿಸಿದ ಕಾಯಕ - ದಾಸೋಹ - ಪ್ರಸಾದ ಸಂಪುಟ

೪. ಶಿವಾಚಾರ : ದೇವನೊಬ್ಬನೆ, ಅವನ ಮಕ್ಕಳು ಮಾನವ ಕುಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪರಸ್ಪರರಲ್ಲಿ ಜಾತಿವರ್ಣವರ್ಗಭೇದವಿರಬಾರದೆಂಬ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಾನತೆ.

೫. ಗಣಾಚಾರ: ಅಸಮಾನತೆ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆ, ಶೋಷಣೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಅನಿಷ್ಟಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಆತ್ಮಸ್ಥೆರ್ಯದ ಶಸ್ತ್ರಹಿಡಿದು ಹೋರಾಡುವ ನೀತಿ,

೬. ಭೃತ್ಯಾಚಾರ: ವ್ಯಕ್ತಿಗಿಂತ ಸಮಾಜ ಹಿರಿದು, ವ್ಯಷ್ಟಿಗಿಂತ ಸಮಷ್ಟಿಯ ಹಿತ ಮುಖ್ಯ ಎಂದು ಸಮಷ್ಟಿಯ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತ್ಯಾಗಪೂರ್ಣ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಸೇವೆ
ಮಾಡುವ ನೀತಿ,

ಷಟಸ್ಥಲ

ಇವು ಅಂಗವು (ಜೀವನು) ಲಿಂಗವಾಗುವ (ಪರಶಿವನಾಗುವ) ದಿವ್ಯ ಪಥದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಆರು ಹಂತಗಳು. ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ – ಯೋಗಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಇವು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.

೧. ಭಕ್ತ ೨. ಮಹೇಶ ೩. ಪ್ರಸಾದಿ ೪. ಪ್ರಾಣಲಿಂಗಿ ೫. ಶರಣ ೬. ಐಕ್ಯವೆಂಬುವೇ ಆರು ಸ್ಥಲಗಳು.

ಗಣಕೂಟಗಳು
೧. ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುವ ಶರಣ ಸಂಗಮ - ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ.
೨. ತಿಂಗಳಿಗೆ/ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಅಥವಾ ವಿಶೇಷ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ - ಬಸವ ಜ್ಯೋತಿ,
೩. ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಮ್ಮೇಳನ - ಶರಣ ಸಮಾಗಮ.
೪. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ೧೦ ಗಂಟೆಗೆ ಗಣ ಮೇಳ
೫. ಬಸವ ಧರ್ಮ ಸಂಸ್ಥಾಪನಾ ದಿನದ ಸ್ಮರಣೆಗಾಗಿ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯಂದು ನಡೆಯುವ ಪವಿತ್ರ ಶರಣ ಮೇಳ
೬. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಬಸವ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಆಶ್ವಯುಜ ಪೌರ್ಣಿಮೆಯಂದು ನಡೆಯುವ ಕಲ್ಯಾಣ ಪರ್ವ.

ನೀವು ತಿಳಿಯ ಬೇಕಾದ ಸಂಗತಿಗಳು

೧. ಬಸವ ತತ್ವಾನುಯಾಯಿಗಳ ಪವಿತ್ರ ಸಮಾವೇಶ "ಶರಣ ಮೇಳ". ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಬಸವ ಕ್ರಾಂತಿ (ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ) ದಿನದಂದು ಜನವರಿ ೧೪ ರಂದು ಕೂಡಲ ಸಂಗಮ ದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬಸವ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ "ಕಲ್ಯಾಣ ಪರ್ವ” ನಡೆಯುವುದು.

೨. "ಬಸವ ಜಯಂತಿ"ಯನ್ನು ವೈಶಾಖ ಮಾಸದ ರೋಹಿಣಿ ನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಬೇಕು. ಹುಟ್ಟಿದ ದಿನಾಂಕ 30-4-1134 [ ೩೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೧೩೪]

೩. ಬಸವ ಶಕೆಯನ್ನು ಧರ್ಮ ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹುಟ್ಟಿದ ವರ್ಷ 1134 ರಿಂದ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಬೇಕು. ಎಲ್ಲ ಆಮಂತ್ರಣ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲೂ ಹಾಕುವ ಪರಿಪಾಠ ಇಡಬೇಕು.

೪. ಶ್ರೀ ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಲಿಂಗೈಕ್ಯರಾದುದು ಶ್ರಾವಣ ಶುದ್ಧ ಪಂಚಮಿಯಂದು 1196 ರಲ್ಲಿ. (30 -7-1196) [ ೩೦ನೇ ಜುಲೈ ೧೧೯೬] ಅದನ್ನು “ಬಸವ ಪಂಚಮಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಬೇಕು. ಮನೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಆಚರಿಸಬೇಕು.

೫. ಪರಸ್ಪರರು ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಕೈ ಮುಗಿದು "ಶರಣು ಬನ್ನಿ" ಎಂದೆನ್ನಿ

೬. ಪರಸ್ಪರ ಬೀಳ್ಕೊಡುವಾಗ ಕೈ ಮುಗಿದು "ಶರಣು ಶರಣಾರ್ಥಿ" ಎಂದೆನ್ನಿ

೭. ಹರ್ಷದಿಂದ ಕಳಿಸುವಾಗ “ಜೈ ಜೈ”ಎಂದು ಕೈ ಬೀಸಿರಿ.

೮. ಸಾಮೂಹಿಕ ಜಯಘೋಷ ಮಾಡುವಾಗ 'ಜಯ ಗುರು ಬಸವೇಶ ಹರ ಹರ ಮಹಾದೇವ' ಎನ್ನಿರಿ.

೯ ಯಾವುದೇ ಆಮಂತ್ರಣ ಪತ್ರಿಕೆ ಮುದ್ರಿಸುವಾಗ ಅದರಲ್ಲಿ "ಓಂ ಶ್ರೀಗುರು ಬಸವ ಲಿಂಗಾಯ ನಮಃ” ಎಂಬ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಮೇಲ್ಬಾಗದಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಿಸಬೇಕು.

೧೦. ಬಸವ ಮಂತ್ರದ ಕೆಳಗೆ ಷಟ್‌ಸಂಜ್ಞೆಯಾದ 866666 ಮುದ್ರಿಸಬೇಕು.

೧೧. ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ಆದಿ ಪ್ರಮಥ ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಿ, ಸ್ತುತಿಸಿ, ಧ್ಯಾನಿಸಿ ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಬೇಕು.