ಲಿಂಗಾಚಾರ-ಏಕದೇವನಿಷ್ಠೆ

'ಲಿಂಗವಲ್ಲದೆ ಅನ್ಯವನರಿಯದಿಹುದೇ ಲಿಂಗಾಚಾರ'

ಲಿಂಗಾಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಶರಣನ ಪರಮಧ್ಯೇಯ, ಲಿಂಗಾಚಾರ ಆ ಧ್ಯೇಯ ಸಾಧನೆಯ ಒಂದು ಅಂಗ, ಲಿಂಗಾಚಾರವೆಂದರೆ ಲಿಂಗದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಲಿಂಗಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡುವ ಆಚಾರ.

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಸಾಧಕನು ಲಿಂಗದ ಬಗ್ಗೆ ಖಚಿತವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಡಿರಬೇಕು. ಪರಶಿವನೇ ಜಗತ್ತಿನ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ, ಲಯಗಳಿಗೂ ಜನರ ಬಂಧ ಮೋಕ್ಷಗಳಿಗೂ ಕಾರಣ. ಅವನು ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವುದೋ ಮೂಲೆ ಅಥವಾ ಕೈಲಾಸದಲ್ಲಿರದೆ, ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ಆಕಾರವಿಲ್ಲ. ಅಂಥ ನಿರಾಕಾರ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಸಾಧಕನು ಇಷ್ಟಲಿಂಗ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕರಸ್ಥಲದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಪೂಜಿಸಬೇಕಾದುದು ಲಿಂಗಾಚಾರದ ಮೊದಲನೆಯ ನಿಯಮ.

ವೇದ ವೇದಾಂತಗಳಿಗೆ ಅಸಾಧ್ಯವಾದ
ಅನುಪಮಲಿಂಗವ ತಂದುಕೊಟ್ಟನಯ್ಯಾ, ಸದ್ಗುರು ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲಕ್ಕೆ
ನಾದಬಿಂದು ಕಳೆಗೆ ಅಭೇದ್ಯವಾದ
ಅಚಲಿತ ಲಿಂಗವ ತಂದುಕೊಟ್ಟನಯ್ಯಾ, ಸದ್ಗುರು ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲಕ್ಕೆ
ವಾಙ್ಮನಕ್ಕಗೋಚರವಾದ
ಅಖಂಡಿತ ಲಿಂಗವ ತಂದುಕೊಟ್ಟನಯ್ಯಾ, ಸದ್ಗುರು ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲಕ್ಕೆ,
ಇನ್ನು ನಾನು ಬದುಕಿದೆನು, ನಾ ಬಯಸುವ ಬಯಕೆ ಕೈಸಾರಿತ್ತಿಂದು
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ. (೧: ೧೩೫೫)

ಅಣುವಿಂಗೆ ಅಣು ಮಹತ್ತಿಂಗೆ ಮಹತ್ತೆಂದೆನಿಸುವ
ಲಿಂಗದೇವನ ಕಂಡೆನಯ್ಯ ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ.
ಉಪಮಾತೀತ ವಾಙ್ಮನಕ್ಕಗೋಚರನೆಂದೆನಿಸುವ
ಲಿಂಗದೇವನ ಕಂಡೆನಯ್ಯ ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ.
ಶ್ರುತಿತತಿಯ ಶಿರದ ಮೇಲೆ ಅತ್ಯತಿಷ್ಠದ್ದಶಾಂಗುಲನೆಂದೆನಿಸುವ
ಲಿಂಗದೇವನ ಕಂಡೆನಯ್ಯ ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ.
ಭಾವಭರಿತ ಜ್ಞಾನಗಮ್ಯನೆಂದೆನಿಸುವ
ಲಿಂಗದೇವನ ಕಂಡೆನಯ್ಯ ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ.
ಅಖಂಡೇಶ್ವರನೆಂಬ ಅನಾದಿಪರಶಿವನ
ಕಂಡೆನಯ್ಯ ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ. (೧೪: ೩೦೮)

ಲಿಂಗಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಏಕೈಕ ನಿಷ್ಠೆಯಿರಬೇಕು. ಅಂದರೆ, ನಿಷ್ಠೆಯಿಲ್ಲದೆ, ವಿಶ್ವಾಸವಿಲ್ಲದೆ ಲಿಂಗಪೂಜೆ ಮಾಡಬಾರದು. ಸಾಧಕನು ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ ಹೇಸಿ, ಲಿಂಗಾಂಗಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕೆಂಬ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಗುರುವಿನಿಂದ ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪಡೆದಿರುವುದರಿಂದ, ಆ ಇಚ್ಛೆ ಸಿದ್ಧಿಸುವವರೆಗೂ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ನಿಷ್ಠೆ ತೋರಿಸಬೇಕು. ಇದು ಕೇವಲ ಕಲ್ಲು, ಇದರಿಂದೇನು ಪ್ರಯೋಜನ ಎಂದು ತಾತ್ಸಾರ ಮಾಡಲೂ ಬಾರದು, ಅನ್ಯ ದೈವವನ್ನು ಪೂಜಿಸಲೂ ಬಾರದು.

ನಂಬರು ನಚ್ಚರು ಬರಿದೆ ಕರೆವರು,
ನಂಬಲರಿಯರೀ ಲೋಕದ ಮನುಜರು.
ನಂಬಿ ಕರೆದಡೋ ಎನ್ನನೆ ಶಿವನು?
ನಂಬದೆ ನಚ್ಚದೆ ಬರಿದೆ ಕರೆವರ
ಕೊಂಬ ಮೆಟ್ಟಿ ಕೂಗೆಂದ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವ. (೧: ೧೧೬)

ಹಲವು ಕೊಂಬಿಂಗೆ ಹಾಯಲುಬೇಡ,
ಬರುಕಾಯಕ್ಕೆ ನೀಡಲು ಬೇಡ.
ಲೋಗರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಭ್ರಮಿತನಾಗಿರಬೇಡ.
ಆಚಾರವೆಂಬುದು ಹಾವಸೆಗಲ್ಲು,
ಭಾವತಪ್ಪಿದ ಬಳಿಕ ಏದಡಾಗದು.
ಅಂಜದಿರು, ಅಳುಕದಿರು, ಪರದೈವಕ್ಕೆರಗದಿರು,
ಕೂಡಲಸಂಗಯ್ಯನ ಕೈಯಲು ಈಸುವುದನ್ನೆ ಭಾರ. (೧: ೬೨೧)

ಜಾಗಸ್ವಪ್ನ ಸುಷುಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದ ನೆನೆದಡೆ ತಲೆದಂಡ, ತಲೆದಂಡ!
ಹುಸಿಯಾದಡೆ, ದೇವಾ ತಲೆದಂಡ, ತಲೆದಂಡ!
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ,
ನೀವಲ್ಲದೆ ಅನ್ಯವ ನೆನೆದಡೆ ತಲೆದಂಡ, ತಲೆದಂಡ! (೧:೬೯೪)

ಲಿಂಗಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಾರ್ಥವಾಗಲೀ ಡಂಭಾಚಾರವಾಗಲೀ ಇರದೆ, ಕೇವಲ ಭಕ್ತಿ ಇರಬೇಕು.

ಹರಹಿ ಮಾಡುವುದು ಹರಕೆಯ ಕೇಡು,
ನೆರಹಿ ಮಾಡುವುದು ಡಂಬಿನ ಭಕ್ತಿ.
ಹರಹಬೇಡ, ನೆರಹಬೇಡ
ಬಂದ ಬರವನರಿತು ಮಾಡಬಲ್ಲಡೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡಿಪ್ಪ
ನಮ್ಮ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವ. (೧: ೨೨೮)

ಈ ಪತ್ರೆಗೀ ಫಲ, ಈ ಪುಷ್ಪಕೀ ಫಲ,
ಈ ಪೂಜೆಗೀ ಫಲವೆಂಬ ಕೈಕೂಲಿಕಾರರೆಲ್ಲ ಕರ್ಮಿಗಳಯ್ಯಾ,
ಸ್ವರ್ಗನರಕಗಳನುಂಬ ಕರ್ಮಿಗಳಯ್ಯಾ
ಒಡಲೊಡವೆ ಪಡೆದರ್ಥವ ಮೃಡದೇವ ಸೊಡ್ಡಳಂಗರ್ಪಿತವೆಂದಾತ
ಬೆಡಗಿನ ಶಿವಪುತ್ರ ಉಳಿದವರಂತಿರಲಿ. (೯: ೭೩೬)

ಕೇವಲ ನಿಷ್ಕಾಮ ಭಕ್ತಿ ಇದ್ದರೆ ಸಾಲದು, ನಾನು ಬದುಕಿರುವುದೇ ಲಿಂಗಕ್ಕಾಗಿ ಎಂಬ ಅರ್ಪಣಾಭಾವ ಇರಬೇಕು. ನನಗೆ ಮೋಕ್ಷ ಅಥವಾ ಸ್ವರ್ಗ ಬೇಕು ಎಂಬ ಬಯಕೆ ಸಹಾ ಇರಬಾರದು. ನಿಜವಾದ ಲಿಂಗಾಚಾರದಲ್ಲಿ ಅರ್ಪಣೆ ಮುಖ್ಯವೇ ಹೊರತು, ಅದರ ಫಲವಲ್ಲ. ಅರ್ಪಣೆ ನಿಷ್ಕಾಮವಿದ್ದರೆ ಭಕ್ತನು ಶುದ್ಧನಾಗುತ್ತಾನೆ.

ನಾನು ಆರಂಬವ ಮಾಡುವೆನಯ್ಯಾ, ಗುರುಪೂಜೆಗೆಂದು,
ನಾನು ಬೆವಹಾರವ ಮಾಡುವೆನಯ್ಯಾ, ಲಿಂಗಾರ್ಚನೆಗೆಂದು,
ನಾನು ಪರಸೇವೆಯ ಮಾಡುವೆನಯ್ಯಾ, ಜಂಗಮದಾಸೋಹಕ್ಕೆಂದು.
ನಾನಾವಾವ ಕರ್ಮಂಗಳ ಮಾಡಿದಡೆಯು
ಆ ಕರ್ಮಫಲಭೋಗವ ನೀ ಕೊಡುವೆ ಎಂಬುದ ನಾನು ಬಲ್ಲೆನು.
ನೀಕೊಟ್ಟ ದ್ರವ್ಯವ ನಿಮಗಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೊಂದಕ್ಕೆ ಮಾಡೆನು.
ನಿಮ್ಮ ಸೊಮ್ಮಿಂಗೆ ಸಲಿಸುವೆನು.
ನಿಮ್ಮಾಣೆ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ. (೧: ೭೦೯)

ತನುವ ಬೇಡಿದಡೀವೆ, ಮನವ ಬೇಡಿದಡೀವೆ, ಧನವ ಬೇಡಿದಡೀವೆ;
ಬೇಡು, ಬೇಡೆಲೆ ಹಂದೆ.
ಕಣ್ಣ ಬೇಡಿದಡೀವೆ, ತಲೆಯ ಬೇಡಿದಡೀವೆ,
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ, ನಿಮಗಿತ್ತು ಶುದ್ಧನಾಗಿಪ್ಪೆ,
ನಿಮ್ಮ ಪುರಾತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ. (೧: ೭೦೮)

ಹೀಗೆ ಜಾಗಸ್ವಪ್ನ ಸುಷುಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಲಿಂಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೆನೆಯುತ್ತ ಸರ್ವಸ್ವವನ್ನು ಲಿಂಗಕ್ಕಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾ ಇರುವುದೇ ಲಿಂಗಾಚಾರ.

ಇಬ್ಬರು ಮೂವರು ದೇವರೆಂದು ಉಬ್ಬುಬ್ಬಿ ಮಾತಾನಾಡಬೇಡ
ಒಬ್ಬನೇ ಕಾಣಿರೋ, ಇಬ್ಬರೆಂಬುದು ಹುಸಿ ನೋಡಾ !
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವನಲ್ಲದೇ ಇಲ್ಲವೆಂದಿತ್ತು ವೇದ.
--ಬಸವಣ್ಣನವರು

ಹರಿ-ಹರ ಇಬ್ಬರು ದೇವರು ಬ್ರಹ್ಮ-ವಿಷ್ಣು-ಮಹೇಶ್ವರ ಮೂವರುದೇವರು ಈ ರೀತಿ ಏನೋ ಸಮನ್ವಯತೆ ಸಾಧಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಉಬ್ಬಿ ಉಬ್ಬಿ ಮಾತಾಡಬೇಡ. ಇರುವುದು ಒಬ್ಬನೇ ದೇವರು. ನೀವು ವೇದಗಗಳನ್ನಾದರೂ ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದು ನೋಡಿರಿ. ವೇದವೂ ಸಹ ಒಬ್ಬನೇ ದೇವ ಎನ್ನುತ್ತದೆ.

ಅರಗು ತಿಂದು ಕರಗುವ ದೈವವ
ಉರಿಯ ಕಂಡರೆ ಮುರುಟುವ ದೈವವನೆಂತು ಸರಿಯೆಂಬೆನಯ್ಯಾ ?
ಅವಸರ ಬಂದರೆ ಮಾರುವ ದೈವವನೆಂತು ಸರಿಯೆಂಬೆನಯ್ಯಾ ?
ಅಂಜಿಕೆ ಯಾದರೆ ಹೂಳುವ ದೈವವನೆಂತು ಸರಿಯೆಂಬೆನಯ್ಯಾ ? ಸಹಜಭಾವ ನಿಜಕೈ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವ ನೋಬ್ಬನೇ ದೇವ.
--ಬಸವಣ್ಣನವರು

ಇದೇನು ವಿಚಿತ್ರ ! ಬೆಂಕಿ ಬಡಿದರೆ ಕರಗಿ ಹೋಗುವ ಅರಗಿನ ದೈವ. ಶಾಖ ಬಡಿದರೂ ಮುರುಟಿ ಬಿಡುವ ಗಿಡುವೂ ದೈವ. ಏನಾದರೂ ಅವಸರ ಬಂದರೆ ಮಾರಿಬಿಡುವ ಬೆಳ್ಳಿಬಂಗಾರದ ಗೊಂಬೆಗಳೂ ದೈವ, ಭಯಪಡಿಸುತಾವೆಂದು ಕಂಡರೆ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹೂಳಿಬಿಡುವ ದೈವ. ಎವೂ ದೇವರೆ? ಸಹಜ ಸ್ಥತಿಯ, ಹುಟ್ಟದ, ಕೆಡದ, ಮುರುಟದ ಪರಮಾತ್ಮನೊಬ್ಬನೇ ದೇವ !

ನೀನೊಲಿದರೆ ಕೊರಡು ಕೊನರುವುದಯ್ಯಾ
ನೀನೊಲಿದರೆ ಬರಡು ಹಯನಹುದಯ್ಯಾ
ನೀನೊಲಿದರೆ ವಿಷವು ಅಮೃತವಹುದಯ್ಯಾ
ನೀನೊಲಿದರೆ ಸಕಲ ಪಡಿಪದಾರ್ಥಗಳು
ಇದಿರಲಿರ್ಪವು ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವಾ.
--ಬಸವಣ್ಣನವರು

ಪರಮಾತ್ಮಾ, ನೀನೊಲಿದರೆ ಕೊರಡು ಕೊನರುವುದು. ಬರಡು ಹಯನಾಗುವುದು. ವಿಷವು ಅಮೃತವಾಗುವುದು. ಸಕಲ ಪಡಿಪದಾರ್ಥಗಳು ಇದಿರಲ್ಲಿ ಇರುವುವು ಅಂದರೆ ಒದಗಿ ಬರುವುವು.