ಜಂಗಮ

ಜಂಗಮ

ಜಂಗಮ = ಜನನ, ಗಮನ, ಮರಣ ವನ್ನು 0"ಶೂನ್ಯ" ಮಾಡಿಕೊಂಡವನೆ ಜಂಗಮ

ಇದಕ್ಕೆ ಇರುವ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಭಾಗ ಮಾಡಬಹುದು.

೧. ಜಂಗಮ ಎಂಬ ಉಪಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವನು.

೨. ಚಲಿಸುವವನು ವಚನಕಾರರು ಮೊದಲೆಲ್ಲಾ ಎರಡನೆಯ ಅರ್ಥದಲ್ಲೇ ಆ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರ ಇಲ್ಲಿ ಚಲನೆ" ಎಂಬುದಕ್ಕೂ ವಿವಿಧ ಅರ್ಥಗಳಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಪರಶಿವ ಅಂತಸ್ಥನಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲರೂ ಚಲಿಸುವುದರಿಂದ, ಎಲ್ಲರೂ ಜಂಗಮರೇ. ಒಂದು ವಿಶಾಲಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಚಲಿಸುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳೂ "ಜಂಗಮ" ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತವೆ.

ಸಂಕುಚಿತ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಯಾರು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಪರಶಿವನನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೋ, ಅವನು ಮಾತ್ರ ಜಂಗಮ. ಅಂಥವನು ಅನುಭಾವದ ಮೂಲಕ ಪರಶಿವನನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಂಡು, ತನ್ನನ್ನು ಪರಶಿವನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ, ತಾನು ಪರಶಿವನೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗಿರುವ ಭಾವನೆಯನ್ನು ತಳೆದಿರುತ್ತಾನೆ. ಬೇರೆಯವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಬೇರೆ, ಲಿಂಗ (ಪರಶಿವ) ಬೇರೆ. ಆದರೆ ಲಿಂಗಾಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯ ಪಡೆದವನಲ್ಲಿ ತಾನು ಲಿಂಗದ ಅಂಗ (ಅಥವಾ ತಾನು ಲಿಂಗ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಬೇರೂರಿರುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ಅವನು ಲಿಂಗ - ನಡೆದಾಡುವ ಲಿಂಗ. ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಐಕ್ಯಸ್ಥಲ ತಲುಪಿದವರೆಲ್ಲಾ ಜಂಗಮರೇ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೆ ವಚನಕಾರರು ಕಾವಿಬಟ್ಟೆ, ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಾಲೆ ಮತ್ತು ವಿಭೂತಿ, ಕೈಯಲ್ಲಿ ದಂಡ ಮುಂತಾದ ಲಾಂಛನವಿದ್ದವರೆಲ್ಲಾ ಜಂಗಮರಲ್ಲ ಎಂದೂ, ಜಂಗಮರಲ್ಲಿ ಜಾತಿಯನರಸಬಾರದು ಎಂದೂ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಜಂಗಮನು ಗುರುವು ಮಾಡುವ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದಾದರೂ, ಅವನ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ಸಮಾಜದ ಉದ್ದಾರ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಅವನು ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮದ ದಾರ್ಶನಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಬೇಕು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಎಲ್ಲರೂ ಶಿವಪಥದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ, ಶಿವಪಥವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಅನ್ಯ ಮಾರ್ಗ ಹಿಡಿದವರಿಗೆ ಹಿತವಚನ ಹೇಳಿ, ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ದಂಡಿಸಿ, ಮತ್ತೆ ಅವರನ್ನು ಶಿವಪಥ ಹಿಡಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಈ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಎಸಗಲು ಜಂಗಮ ಊರಿಂದೂರಿಗೆ ತಿರುಗಬೇಕು. ಹೀಗೆ ತಿರುಗುವದರಿಂದಲೇ ಅವನಿಗೆ ಜಂಗಮ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಜಂಗಮನಿಗೇ ಲಿಂಗಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವಾಗಿರದಿದ್ದರೆ, ಅವನು ಇತರರಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಲಾರ.

ಜಂಗಮನು ಸಂನ್ಯಾಸಿ. ಆದುದರಿಂದ ಜನರಿಗೆ ಜ್ಞಾನದಾಸೋಹ, ಅನ್ನದಾಸೋಹಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಲು ಧನಧಾನ್ಯ ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಬಹುದಾದರೂ ತನಗಾಗಿ ಏನನ್ನೂ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಾರದು.
ಜಂಗಮನು ಜ್ಞಾನದಾಸೋಹ ಮತ್ತು ಅನ್ನದಾಸೋಹಕ್ಕೆ ಆದರೂ, ಭಕ್ತರನ್ನು ಕಾಡಬಾರದು. ಏಕೆಂದರೆ ಕಾಡುವವನು ಜಂಗಮನಲ್ಲ. ಜಂಗಮ ಕೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲೇ ಭಕ್ತ ನೀಡಬೇಕು. ನಿಜವಾದ ಜಂಗಮನಿಗೆ ಭಕ್ತ ಕೊಡದೇ ಇರಬಾರದು. ಅನುಭಾವದ ಮೂಲಕ ಅನಾದಿಯಾದ ಪರಶಿವನನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಂಡವನು: ನಡೆದಾಡುವ ಲಿಂಗ.

೧. ಚಲನಶೀಲವಾದುದು; ಚೈತನ್ಯಯುಳ್ಳದ್ದು : ಉಳ್ಳವರು ಶಿವಾಲಯವ ಮಾಡಿಹರು ನಾನೇನು ಮಾಡುವೆ ಬಡವನಯ್ಯಾ ಎನ್ನ ಕಾಲೇ ಕಂಬ ದೇಹವೇ ದೇಗುಲ ಶಿರ ಹೊನ್ನ ಕಲಶವಯ್ಯಾ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ ಕೇಳಯ್ಯಾ ಸ್ಥಾವರಕ್ಕಳಿವುಂಟು ಜಂಗಮಕ್ಕಳಿವಿಲ್ಲ (ಬಸವ. ಸಮವ. ೧-೨೧೧-೮೨೨).

೨. ಒಂದೇ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲಸದೆ ಸದಾ ಸಂಚರಿಸುವ ವಿರಕ್ತ ; ಚರಲಿಂಗ ; ಅಯ್ಯ ; ಕಾಷಾಯವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿ, ಮೈಗೆಲ್ಲಾ ವಿಭೂತಿಯನ್ನು ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡು, ರುದ್ರಾಕ್ಷಮಣಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿಕೊಂಡು, ಯಾವಾಗಲೂ ಸಂಚಾರದಲ್ಲೇ ಇರುವವನು ಜಂಗಮ. ಜನನಮರಣಗಳಿಂದ ದೂರವಾದವನೂ ಜ್ಞಾನಮೂರ್ತಿಯೂ ಆದವನು. ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ "ಜಂಗಮ" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಲಿಂಗದ ಮುಖವೇ ಆದ ಜಂಗಮವು ಚೈತನ್ಯಾತ್ಮಕವಾದುದು. ಇದನ್ನುಳಿದು ಲಿಂಗವಿರಲಾರದು; ಒಂದನ್ನೊಂದು ಅಗಲಿ ಲಿಂಗ ಜಂಗಮಗಳೆರಡೂ ವ್ಯವಹರಿಸಲಾರವು, ಗುರು, ಲಿಂಗ, ಜಂಗಮ ಎಂಬ ತ್ರಿವಿಧತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಯವು ಗುರು, ಪ್ರಾಣವು ಲಿಂಗ, ಜ್ಞಾನವು ಜಂಗಮವು ಆಗಿದ್ದು ಭಾವದಲ್ಲಿ ಜಂಗಮತತ್ತವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಆದಾಗ ಪೂಜೆಯಿಂದ ಗುರುವನ್ನು, ಧ್ಯಾನದಿಂದ ಲಿಂಗವನ್ನು ಮತ್ತು ಈ ಉಭಯದಲ್ಲಿದ್ದು ಸಮರಸಜ್ಞಾನದಿಂದ ಜಂಗಮವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ವರ್ತಿಸಿದಲ್ಲಿ ಗುರು ಲಿಂಗ ಜಂಗಮಗಳ ತ್ರಿವಿಧತತ್ತಗಳು ಭಕ್ತನಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗುತ್ತವೆ
ಎರೆದಡೆ ನನೆಯದು ಮರೆದಡೆ ಬಾಡದು ಹುರುಳಿಲ್ಲ ಹುರುಳಿಲ್ಲ ಲಿಂಗಾರ್ಚನೆ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ ಜಂಗಮಕ್ಕೆರೆದಡೆ ಸ್ಥಾವರ ನನೆಯಿತ್ತು (ಬಸವ. ಸಮವ. ೧-೪೯-೧೯೬); ಜಂಗಮವೆ ಹೊರಗಿರಲು ಲಿಂಗಾರ್ಚನೆ ಏವುದಯ್ಯಾ ಪ್ರಾಣನ ಹೊರಗಿರಿಸಿ ಎಡೆಯಾಡುವ ದೇಹವುಂಟೆ (ಅಲ್ಲಮ. ಸಮವ. ೨-೩೫೩-೧೧೯೭); ಜಂಗಮವೆ ಲಿಂಗ ಲಿಂಗವೆ ಜಂಗಮವೆಂದು ತೋರಿ ನಿಜಲಿಂಗೈಕ್ಯನಾದೆಯಲ್ಲಾ ನಿಜಗುರು ಬಸವಣ್ಣಾ (ಚೆನ್ನಬ ಸಮವ. ೩-೪೪೪-೧೨೬೪); ಜನನಮರಣ ರಹಿತ ಜಂಗಮಗೆ ಬೆಳಗುವೆ (ಕಡಸ್ವ ೪-೧ ಪಲ್ಲವಿ).