ಬಾಚಿಕಾಯಕದ ಬಸವಪ್ಪ

ಬಾಚಿಕಾಯಕದ ಬಸಪ್ಪ

೨೧೦
ಕುಲ, ಗೋತ್ರ, ಜಾತಿ ಸೂತಕದಿಂದ
ಕೆಟ್ಟವರೊಂದು ಕೋಟ್ಯಾನುಕೋಟಿ.
ಜನನ ಸೂತಕದಿಂದ ಕೆಟ್ಟವರು ಅನಂತಕೋಟಿ.
ಮಾತಿನ ಸೂತಕದಿಂದ ಮೋಸವಾದವರು
ಮನು ಮುನಿಸ್ತೋಮ ಅಗಣಿತಕೋಟಿ.
ಆತ್ಮಸೂತಕದಿಂದ ಅಹಂಕರಿಸಿ ಕೆಟ್ಟವರು
ಹರಿಹರ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಗಳೆಲ್ಲರು.
'ಯದ್ದೃಷ್ಟಂ ತನ್ನಷ್ಟಂ' ಎಂಬುದನರಿಯದೆ
ಹದಿನಾಲ್ಕುಲೋಕವೂ ಸಂಚಿತಾಗಾಮಿಯಾಗಿ
ಮರಳಿ ಮರಳಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತಿಪ್ಪರಯ್ಯ.
ಇಂತೀ ಸೂತಕದ ಪ್ರಪಂಚ ಬಿಡಲಾರದ ಪಾಷಂಡಿ ಮರುಳುಗಳಿಗೆ
ಪರಬ್ರಹ್ಮ ದೊರಕುವದೆ ಅಯ್ಯಾ ?
ಇದು ಕಾರಣ, ನಾಮರೂಪುಕ್ರೀಗಳಿಗೆ ಸಿಲ್ಕುವನಲ್ಲವಯ್ಯ.
ಅಗಮ್ಯ ಅಪ್ರಮಾಣ ಅಗೋಚರವಯ್ಯ.
ಬಸವಪ್ರಿಯ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಟಕ್ಕೆ ಕಾಳಿಕಾವಿಮಲ
ರಾಜೇಶ್ವರಲಿಂಗವಲ್ಲದೆ ಉಳಿದವರಿಗಿಲ್ಲವೆಂಬೆನು.

ಬಡಿಗ ಕಾಯಕದವನಾದ ಈತನ ಕಾಲ ೧೧೬೦, ಈತನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬೀದರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ ತಾಲೂಕಿನ ರಾಜೇಶ್ವರ ಗ್ರಾಮದವನು. 'ಬಸವಪ್ರಿಯ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಟಕ್ಕೆ ಕಾಳಿಕಾವಿಮಲ ರಾಜೇಶ್ವರಲಿಂಗ' ಅಂಕಿತದಲ್ಲಿ ೩೦ ವಚನಗಳು ದೊರೆತಿವೆ. ವೃತ್ತಿ ಪರಿಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅವು ತತ್ವ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿವೆ. ಕೆಲವು ಬೆಡಗಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿವೆ.

ಬಸವಪ್ಪ ಶರಣರ ವಚನಾಂಕಿತ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಅವರ ಸ್ಥಳ ಇಂದಿನ ರಾಜೇಶ್ವರ ಆಗಿದೆ. ರಾಜೇಶ್ವರ ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ ತಾಲೂಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಗ್ರಾಮ. ಇದು ಪುಣೆ ಹೈದ್ರಾಬಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀ ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಮೇಲಿದ್ದು ಬಸವಕಲ್ಯಾಣದಿಂದ ಕೇವಲ ೧೫ ಕಿ. ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಬಸವಪ್ಪ ಶರಣರ ಸ್ಥಳ ರಾಜೇಶ್ವರವೇ ಆಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಆಧಾರಗಳಿವೆ.

೧. ಇದು ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ ಕೆಲವೇ ಕಿ. ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

೨. ಆಗಿನ ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯದ ಬಾಗಿಲು ಇಂದಿನ ಕಲಬುರ್ಗಿಯಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಇತಿಹಾಸದಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಅಂದ ಮೇಲೆ ರಾಜೇಶ್ವರವು ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯದ ಅಂಗವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ.

೩. ಬಸವಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವಂಥಹ ಗುಹೆಗಳು ರಾಜೇಶ್ವರದಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಗುಹೆ ಶರಣ ಬಸವಪ್ಪನವರದಾಗಿರಬಹುದು.

೪. ರಾಜೇಶ್ವರದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಮೇಲೆ ಕೇವಲ ೩ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಮೊಳಕೇರಿ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮವಿದೆ. ಇದು ಶರಣ ಮೋಳಿಗೆಯ ಮಾರಯ್ಯನವರದ್ದು ಎಂಬುದು ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ. ಮೊಳಿಗೆ ಮಾರಯ್ಯನವರು ಆಯ್ದುಕೊಂಡ ಕಾಯಕ ಕಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿದು ಮಾರುವ ಕಾಯಕ, ಹೀಗಾದ ಮೇಲೆ ಇಲ್ಲಿ ಆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳವಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಗೆ ದೊರೆಯುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ ಬಡಿಗತನ ಕಾಯಕ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದ ಬಸವಪ್ಪ ಶರಣರು ಇಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಂಶಯವೇ ಇಲ್ಲ.

೫. ಅವರ ವಚನಗಳು ನೋಡಿದರೆ ಅವರ ವಚನ ಅಂಕಿತ ’ಬಸವಪ್ರಿಯ ಅಥವಾ ’ಬಸವಣ್ಣಪ್ರಿಯ’ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ವಚನಾಂಕಿತ ಇರುವುದು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಶರಣ ಹಡಪದ ಅಪ್ಪಣ್ಣ ಶರಣರದು.

೬. ಕಲ್ಯಾಣನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಶರಣ ಸ್ಥಳಗಳು ಗುಹೆ ರೀತಿಯಲ್ಲೇ ಇವೆ. ಇಂತಹ ಗುಹೆಗಳು ರಾಜೇಶ್ವರದಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣ ಸಿಗುವವು ಅಂದ ಮೇಲೇ ಇದು ಶರಣರ ಭೂಮಿಯೇ ಆಗಿತ್ತು. ಹಾಗಿದ್ದ ಮೇಲೆ ಆ ಗುಹೆ ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶರಣ ಬಾಚಿ ಕಾಯಕದ ಬಸವಪ್ಪನವರದೇ ಏಕೇ ಆಗಿರಬಾರದು?

೭. ರಾಜೇಶ್ವರದ ಸಮೀಪ ತಾಡೋಲಾ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮವಿದೆ, ತಾಡೋಲಾ ವನ್ನು ಬಿಡಿಸಲು 'ತಾಡ' + 'ಓಲೆ' ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ತಾಡಿನ ಮರಗಳು ಇರುತ್ತಿರಬಹುದು ಅದಕ್ಕಾಗೆಯೇ ಇದನ್ನು ತಾಡೋಲೆ/ತಾಡೋಲ/ತಾಡೋಳ ಎಂದು ಹೆಸರಿರಬಹುದು. ಶರಣರು ತಮ್ಮ ವಚನಗಳನ್ನು ತಾಡ ಗರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಬರೆದಿರುವರು ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯ.

೮. ರಾಜೇಶ್ವರದಲ್ಲಿ ಹಿರೇಮಠ, ಜಂಗೇನ ಮಠ, ದೇವಾಂಗಣ ಮಠ, ಕಳ್ಳಿ ಮಠಗಳೂ ಇರುವವು.

೯. ರಾಜೇಶ್ವರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾವರ ಲಿಂಗ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಮಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ ಮತ್ತೆ ಪರ್ವತ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯವಿದೆ.

೧೦. ರಾಜೇಶ್ವರ ನಿಜಾಮನ ಆಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ತಾಲೂಕಾವಾಗಿತ್ತು.

೨೧೯
ಪರುಷವ ಸೋಂಕಿದ ಲೋಹಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಪರುಷದ ಹಂಗೇಕೆ ?
ಸರ್ಪದಷ್ಟವಾದ ದೇಹಕ್ಕೆ ಕಟುತ್ವ ಮಧುರದ ರಸಂಗಳ
ಪ್ರಮಾಣಿಸಬಲ್ಲುದೆ ?
ಇಂತೀ ದೃಷ್ಟದಂತೆ ಲಿಂಗವಿದ್ದ ತನುವಿಂಗೆ
ಅಷ್ಟೋತ್ತರಶತವ್ಯಾಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುವಡೆದು
ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾಗುತ್ತ, ತಾಪತ್ರಯದಲ್ಲಿ ಸತ್ತು ಹುಟ್ಟುತ್ತ,
ನಾನಾ ವಿಕಾರದಲ್ಲಿ ನಷ್ಟವಾಗುತ್ತ,
ಮತ್ತೆ ಮಾತಿನ ವಾಸಿಗೆ ಮಿಟ್ಟೆಯ ಭಂಡರಂತೆ ಕಟ್ಟಿ ಹೋರುತ್ತ,
ತಥ್ಯಮಿಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಕುಕ್ಕುಳಗುದಿವುತ್ತ,
ಮತ್ತೆ ಭಕ್ತವಿರಕ್ತರೆಂದು ಆತ್ಮತೇಜಕ್ಕೆ ಬಿಕ್ಕನೆ ಬಿರಿವುತ್ತ,
ಇಂತೀ ಕೆಟ್ಟ ಕೇಡ ನೋಡೆ
ಬಸವಣ್ಣಪ್ರಿಯ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಟಕ್ಕೆ
ಕಾಳಿಕಾವಿಮಲ ರಾಜೇಶ್ವರಲಿಂಗವು ಅಂಜಿ ನಷ್ಟವಾಗಿ ಹೋದ.

ಷಡ್ದರ್ಶನಗಳೆಲ್ಲ ನನ್ನ ಬಾಚಿಯ ಕಲೆ. ಮಿಕ್ಕಿನ ಅವಧೂತರುಗಳೆಲ್ಲ ನನ್ನ ಉಳಿಯೊಳಗಣ ಒಡವು ಎನ್ನುವನು. ಸೂತಕಪ್ರಪಂಚ ಬಿಡಲಾರದ ಪಾಷಂಡಿ ಮರುಳುಗಳಿಗೆ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ದೊರಕದು, ಶರಣರ ಕಾಯವೇ ಕೈಲಾಸ. ಅಷ್ಟಾಷಷ್ಠಿಕೋಟಿ ತೀರ್ಥಗಳು, ದಿವ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು, ವೇದ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪುರಾಣ ಆಗಮಂಗಳು ಭಕ್ತನ ಬಾಗಿಲ ನೀರಿಂಗೆ ಸಮನಲ್ಲ ಎಂಬ ಇವನ ವಿಚಾರಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ.

೨೦೬
ಆಸೆಯ ಬಿಟ್ಟಡೆ ಭಕ್ತರೆಂಬೆ.
ವೇಷವ ಬಿಟ್ಟಡೆ ಮಾಹೇಶ್ವರರೆಂಬೆ.
ಭವಪಾಶವ ಬಿಟ್ಟಡೆ ಪ್ರಸಾದಿಯೆಂಬೆ.
ಭಾವ ಘಟಿಸಿದಡೆ ಪ್ರಾಣಲಿಂಗಿಯೆಂಬೆ.
ಬಯಕೆ ನಿಂದಡೆ ಶರಣನೆಂಬೆ.
ಅರಿವು ಶೂನ್ಯವಾದಡೆ ಐಕ್ಯನೆಂಬೆ.
ಈ ಷಡುಸ್ಥಲದ ಮಹಾಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ ಒಡಗೂಡಿ ನಿಂದುದ
ಬಸವಣ್ಣಪ್ರಿಯ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಟಕ್ಕೆ ಕಾಳಿಕಾವಿಮಲ
ರಾಜೇಶ್ವರಲಿಂಗಕ್ಕಲ್ಲದೆ ಇಲ್ಲವೆಂಬೆ.


೨೦೪
ಆರು ದರ್ಶನವೆಲ್ಲ ಎನ್ನ ಬಾಚಿಯ ಕಲೆ.
ಮಿಕ್ಕಾದ ಮೀರಿದ ಅವಧೂತರುಗಳೆಲ್ಲ
ಎನ್ನ ಉಳಿಯೊಳಗಣ ಒಡಪು.
ಇಂತಿವ ಮೀರಿ ವೇಧಿಸಿ ಭೇದಿಸಿಹೆನೆಂಬವರೆಲ್ಲ
ಎನ್ನ ಕೊಡತಿಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಡೆಯಿಸಿಕೊಂಬ ಬಡಿಹೋರಿಗಳು.
ಇಂತೀ ವಿಶ್ವಗೋಧರೆಲ್ಲರೂ
ಕರ್ತಾರನ ಕರ್ಮಟದ ನಕ್ಕುಬಚ್ಚನೆಯ ಚಿಕ್ಕಮಕ್ಕಳು.
ಇಂತಿವನರಿದು ಕಾಮದಲ್ಲಿ ಕರಗದೆ,
ಕ್ರೋಧದ ದಳ್ಳುರಿಯಲ್ಲಿ ಬೇಯದೆ,
ನಾನಾ ವ್ಯಾಮೋಹ ಋತುಕಾಲಂಗಳ ಕಾಹಿನ ಬಲೆಗೊಳಗಾಗುತ್ತ
ಮತ್ತೆ ಸಾವಧಾನವೆ, ಮತ್ತೆಯೂ ಜ್ಞಾನಾತೀತವೆ ?
ಮತ್ತೆ ಧ್ಯಾನಮೂರ್ತಿಯೆ, ಮತ್ತೆ ನಾನಾ ಕ್ರೀಯಲ್ಲಿ ಭಾವ ವ್ಯವಧಾನವೆ ?
ಮತ್ತೆ ಗುರು ಚರ ಪರವೆ, ಒಕ್ಕುಡಿತೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ತಾ ಸತ್ತ ಮತ್ತೆ
ಸಮುದ್ರವೆಷ್ಟಾಳವಾದಡೇನು ?
ಕಿಂಚಿತ್ತು ಸುಖದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗವ ಬಿಟ್ಟು,
ಅಂಗನೆಯರುರಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಿ
ಅವರಧರ ಪಾನಂಗಳ ಮಾಡಿ, ನಾ ಲಿಂಗಾಂಗಿಯೆಂದಡೆ
ಸರ್ವಸಂಗಪರಿತ್ಯಾಗವ ಮಾಡಿದ ಲಿಂಗಾಂಗಿಗಳೊಪ್ಪರು.
ಬಸವಣ್ಣಪ್ರಿಯ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಟಕ್ಕೆ ಕಾಳಿಕಾವಿಮಲ ರಾಜೇಶ್ವರಲಿಂಗವು
ಸ್ವಪ್ನದಲ್ಲಿ ಕುರುಹುಗಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಾ.